Od samego początku festiwal traktujemy przede wszystkim jako miejsce spotkania ze wszystkimi, którzy interesują się literaturą i teatrem. Wywodząc się ze środowisk akademickich, zapraszamy poetów, pisarzy, malarzy, artystów teatru oraz innych dziedzin sztuki. Staramy się stworzyć przestrzeń sprzyjającą dzieleniu się pracą własną, a także wymianie poglądów. Tak jak wskazuje jego nazwa, festiwal odbywa się zarówno w języku polskim i języku angielskim, dzięki czemu możliwe jest spotkanie z gośćmi z różnych zakątków Europy i szerzej ze świata. Ważne jest dla nas również wspieranie dialogu między różnymi sposobami odczytywania świata, stąd w programie znajduje się miejsce dla wydarzeń mniej oczywistych, jak choćby spotkanie z profesorem Markiem Żukowskim, fizykiem kwantowym. Dla Festiwalu Literatury i Teatru Between.Pomiędzy od zawsze istotne jest także wspieranie dialogu pomiędzy rozmaitymi pokoleniami.
O koncepcji festiwalu możemy przeczytać w jednym z esejów:
„Co łączy artystów, którymi chcemy się zajmować? Wydaje mi się, że przede wszystkim podejście do literatury i teatru jako porozumienia między dwoma osobami, nie zawsze wymagającego ogromnej erudycji i intelektualnej elokwencji. Dobrze obrazuje to metoda twórcza Complicite wyrastająca ze wspólnej pracy na sali prób, opowieści aktorów, rozmów, rodzącego się między nimi poczucia wspólnoty. Inspiracją jest też dla nas stwierdzenie Jacquesa Lecoqa opisujące kierunek jego artystycznej podróży w Ciele poetyckim: <<Moim celem jest wspomagać teatr aktora, teatr ruchu, ale przede wszystkim teatr wyobraźni>>.”
(Tomasz Wiśniewski w eseju „Between.Pomiędzy” opublikowanym w „Toposie” 2012, nr 3)
- W maju 2010 środowisko gdańskiej anglistyki zorganizowało w Sopocie pierwszy festiwal poświęcony twórczości Samuela Becketta. Początkowo planowano jedynie międzynarodową konferencję naukową „Back to the Beckett Text, czyli „Beckett na plaży”. Szybko okazało się, że pomysł uzyskał wsparcie zarówno władz Uniwersytetu Gdańskiego, jak i Miasta Sopotu, dzięki czemu konferencji naukowej towarzyszyły inne wydarzenia, takie jak odtworzenie słuchowiska radiowego, pokaz filmu czy wreszcie pokazy spektakli i warsztaty teatralne.
- Inicjatorami wydarzenia był dr Tomasz Wiśniewski wraz profesorem Davidem Malcolmem i dr Moniką Szubą – wszyscy związani byli wówczas z anglistyką na Uniwersytecie Gdańskim.
- Popularyzacja twórczości Samuela Becketta, która była założeniem pierwszych edycji festiwalu do dziś pozostaje celem działań Beckett Research Group in Gdańsk.
(Więcej informacji o Samuelu Becketcie można znaleźć w sekcjach merytorycznych tematów VIII i XI).
- Druga edycja znacząco poszerzyła tematykę festiwalu, która obejmowała teraz szerzej rozumiane relacje literatury i teatru. Ważną rolę odgrywały również zagadnienia związane z przekładem. Obrano też nową nazwę, która brzmiała: II Międzynarodowy Festiwal Literacki Back 2 Sopot. W wydarzeniu tym udział wzięli wybitni poeci i literaturoznawcy zarówno z Polski, jak i z zagranicy. W tym czasie formowała się wiodąca idea festiwalu, czyli stworzenie przestrzeni, w której spotkać mogą się naukowcy i artyści, twórcy sztuki i jej odbiorcy, studenci i pracownicy naukowi.
- W 2013 roku Tomasz Wiśniewski, David Malcolm, Monika Szuba oraz Żaneta Nalewajk-Turecka założyli fundację BETWEEN.POMIĘDZY. Od tamtej pory to właśnie fundacja jest organizatorem festiwalu.
- Więcej informacji na temat festiwalu znajdziesz w następującym tekście:
K. Kręglewska, „Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy” [w:] „Sopot w literaturze, literatura w Sopocie”, pod red. J. Mosakowskiego, A. Nowaczewskiego, S. Pavlenko i R. Młynarczyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk – Sopot 2019, s. 387-399.
- I Festiwal Back to the Beckett Text/Beckett na plaży, 10–16 maja 2010
- II Międzynarodowy Festiwal Literacki Back 2, 17–22 maja 2011
Temat przewodni: Poeci współcześni. Poeci przeszłości
- III Międzynarodowy Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 14–20 maja 2012
Temat przewodni: Teatr. Tekst
- IV Międzynarodowy Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 13–19 maja 2013
Temat przewodni: 1983/2013
- V Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 12–17 maja 2014
Temat przewodni: Nowe początki. New Beginnings
- VI Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 13–16 maja 2015
Temat przewodni: Opowieści dla przyszłości. Stories for the future
- VII Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 16–21 maja 2016
Temat przewodni: Eksperyment. Experiment
- VIII Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 15–21 maja 2017
Temat przewodni: Short Forms. Fragmenty
- IX Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy, 14–20 maja 2018
Temat przewodni: Mapy. Maps
- X Festiwal Between.Pomiędzy, 13–19 maja 2019
Temat przewodni: Wyspa. Island
- XI Festiwal Between.Pomiędzy, 11–17 maja 2020
Temat przewodni: Kosmopolis 2020
- W 2012 roku festiwal przyjął ostateczną nazwę, która została z nami do dziś. „Between.Pomiędzy” to przede wszystkim połączenie:
- akademii i świata artystycznego;
- języków: polskiego i angielskiego;
- literatury, teatru i innych sztuk;
- doświadczenia i młodości;
- wykładowców i studentów;
- artystów i widzów;
- a także: nauk humanistycznych ze ścisłymi.
- Przez lata gościliśmy wiele zespołów teatralnych i muzycznych, a także licznych artystów z Polski i z zagranicy. Nawiązaliśmy współpracę z wybitnymi badaczami twórczości Samuela Becketta, aktorami, pisarzami i muzykami z całego świata. Są wśród nich osoby, które już od kilku lat wracają co roku do Sopotu.
- Poszczególne edycje nie odbyłyby się, gdyby nie wolontariusze i praktykanci – kiedyś było ich zaledwie kilkoro, a podczas XI edycji nasz team liczył około trzydziestu osób! Grupa ta realizuje wiele odpowiedzialnych zadań, takich jak: tłumaczenia, wykonywanie zdjęć i filmów podczas festiwalowych wydarzeń, opieka nad zaproszonymi gośćmi, obsługa widowni podczas spektakli, a także pomoc w administracji festiwalu, przy obsłudze mediów społecznościowych oraz wiele innych zadań, bez których festiwal nie mógłby zaistnieć.
- Organizatorzy festiwal to:
- dr hab. Tomasz Wiśniewski – od 2010 roku
- prof. David Malcolm – od 2010 roku
- dr Monika Szuba – od 2010 r. do 2017 roku (współpracuje nadal)
- dr Katarzyna Kręglewska – od 2016 roku (współpraca od 2015)
- Ewelina Stefańska – od 2019 roku (współpraca od 2017)
- Małgorzata Woźniak – od 2020 roku (współpraca od 2019)
- XI edycja Festiwalu Between.Pomiędzy miała odbyć się w dniach 11-17 maja 2020 roku, jak co roku, w Trójmieście. Miesiąc wcześniej dowiedzieliśmy się jednak o zamknięciu szkół i uniwersytetów, a także wszystkich instytucji kulturalnych. Nadszedł czas pandemii.
- Początkową decyzją organizatorów było przeniesienie XI edycji na październik, jednak ostatecznie przenieśliśmy ją... do sieci.
- W ramach XI edycji festiwalu powstało wiele nowych sposobów komunikacji z naszymi widzami. Po pierwsze: nowa strona internetowa, na której znalazły się liczne materiały archiwalne (z poprzednich edycji), jak również materiały stworzone specjalnie na potrzeby wydarzenia. Wiele z nich stało się później częścią projektu Between.Edukacja: Kosmopolis 2020.
- Kolejnym miejscem spotkań była Kawiarenka Festiwalowa „Młody Byron Online”. Codziennie o godzinie 20:00 spotykaliśmy się na Zoomie, aby w towarzystwie naukowców i artystów z całego świata dyskutować o sztuce.
- Istotnym elementem wirtualnej edycji festiwalu był także projekt edukacyjny, w którym wzięło udział ponad 250 uczniów z siedmiu pomorskich liceów. Odpowiedzią uczestników na konkurs #tworzęBetween było ponad 60 stron prac – recenzji, wierszy, impresji, plakatów, rysunków i filmów. Wówczas komponent edukacyjny festiwalu koordynowała Paulina Niedzielska, która współtworzy Between.Pomiędzy od 2018 roku.
- Podczas działań związanych z festiwalem zrodził się pomysł na program #WspieramyLokalnąKulturę. Postanowiliśmy wykorzystać dostępne nam kanały komunikacji internetowej do wsparcia różnego rodzaju zbiórek społecznych i innych inicjatyw mających na celu wsparcie lokalnych (w rozumieniu globalnym) artystów oraz instytucji kultury.
O formule festiwalu pisze Katarzyna Kręglewska:
„Trzonem festiwalu jest niezmiennie konferencja naukowa oraz, utrzymywane co roku, seminarium beckettowskie. Wokół nich nadbudowywane są liczne wydarzenia towarzyszące: przede wszystkim prezentacje spektakli dramatycznych i teatru tańca, wydarzeń scenicznych, rejestracji telewizyjnych przedstawień oraz słuchowisk – przy czym należy podkreślić, że pokazywane są zarówno przedstawienia trójmiejskich teatrów, jak i zaproszonych gości z różnych stron świata. (…) Istotną rolę w dramaturgii festiwalu odgrywają także spotkania z twórcami i naukowcami, pokazy filmów, koncerty oraz wystawy. Należy również zwrócić uwagę na wprowadzony przez Monikę Szubę podczas drugiej edycji (i, wraz z Davidem Malcolmem, konsekwentnie rozwijany w kolejnych) akcent «brytyjski», w postaci włączania do programu festiwalu wydarzeń poświęconych twórczości brytyjskich (przede wszystkim szkockich) poetów, pisarzy i literaturoznawców (John Berger, David Constantine, Michael Edwards, David Kennedy czy Michèle Roberts). Od pewnego momentu ważnym punktem programu stał się także przygotowywany przez Martina Blaszka, wpisany każdorazowo w przestrzeń miejską happening, do którego zaprasza on rozmaitych współwykonawców (np. brytyjskiego aktora Jona McKennę czy słynnego producenta teatralnego Davida Gotharda). Ponadto, organizatorzy dokładają starań, aby osobnym komunikatem, odzwierciedlającym każdorazowo charakter danej edycji stawały się promujące imprezę plakaty i pocztówki (w większości przypadków ich autorką była Agnieszka Kochanowska, która przez pewien czas pełniła również funkcję rzecznika prasowego festiwalu).
Wreszcie, nader istotny element struktury festiwalu stanowią wydarzenia o charakterze edukacyjnym, czyli prowadzone również w ciągu roku akademickiego wykłady dla licealistów, projekt «Czytanie Sceny. Reading Performance» (adresowane do studentów i doktorantów przedsięwzięcie, zwieńczone dyskusją seminaryjną wokół wydarzeń scenicznych prezentowanych podczas festiwalu) oraz różnorodne warsztaty: literackie, translatorskie i teatralne. Trzeba także podkreślić, że wkład w działania festiwalowe, dzięki ciężkiej pracy i inspirującym pomysłom zapewniają zgłaszający się co roku do pomocy w organizacji wydarzenia studenci i doktoranci Uniwersytetu Gdańskiego.
Pokłosiem festiwalu jest kilka trwałych dokonań, jak powołanie grupy badawczej, która zawiązała się przy okazji beckettowskiego seminarium (Beckett Research Group in Gdańsk) czy ufundowane przez Trinity College Dublin i Uniwersytet Gdański stypendium, umożliwiające co roku udział jednego studenta w «Samuel Beckett Summer School». Wreszcie, należy wspomnieć o licznych okołofestiwalowych wydawnictwach, na które składają się publikacje przekładów z i na język angielski, powstałych na potrzeby festiwalu; publikacje naukowe na tematy związane z daną edycją festiwalu (m.in. w czasopismach «Tekstualia» i «Topos») czy też inspirowana nim seria wydawnicza between.pomiędzy, która ukazuje się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego i w tej chwili liczy jedenaście tomów. W myśl idei, że festiwal powinien być obecny w przestrzeni miejskiej nie tylko w czasie jego trwania, ale także w formie szeregu wydarzeń organizowanych pod jego patronatem na przestrzeni całego roku, powołano projekt BOTO BETWEEN, czyli serię poświęconych literaturze spotkań odbywających się w sopockim Teatrze BOTO”.
(K. Kręglewska, Festiwal Literatury i Teatru Between.Pomiędzy [w:] Sopot w literaturze, literatura w Sopocie, pod red. J. Mosakowskiego, A. Nowaczewskiego, S. Pavlenko i R. Młynarczyka, Gdańsk 2019).
Podczas tegorocznej wirtualnej edycji festiwalu współpracowaliśmy z globalnym portalem The Theatre Times, na którym możecie przeczytać w języku angielskim o różnych aspektach festiwalu Between.Pomiędzy i jego odsłony poświęconej tematowi Kosmopolis 2020.
Kosmopolis Rebound: Sopot, 2020
Kosmopolis - The Between-Pomiędzy Festival of Literature and Theatre
Translating Theatre/Trans-lating Theatre
