Wyspiański dziś

W rozdziale szóstym pragniemy zachęcić Państwa do obejrzenia współczesnej inscenizacji teatralnej opartej na „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Spektakl dyplomowy studentów Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego imienia Danuty Baduszkowej w Gdyni w reżyserii Macieja Konopińskiego będzie także punktem wyjścia do rozmowy o samym Wyspiańskim oraz o jednym z najważniejszych polskich dramatów XX wieku. Konspekty dostępne w tym rozdziale pomogą w uporządkowaniu wiedzy na temat teatralnych postulatów Wyspiańskiego, a także w analizie fragmentów spektaklu.

Pliki do pobrania

Nauczyciel

Uczeń

Ogólny

Zestaw trzech konspektów stanowi pakiet edukacyjny przypisany do jednego z piętnastu tematów składających się na projekt Between.Kosmopolis: 2020. Konspekty bazują na materiale audiowizualnym, a ich forma i język różnią się w zależności od przewidywanego odbiorcy. Konspekt pierwszy przeznaczony jest dla nauczyciela i stanowi scenariusz lekcji, drugi stworzony został z myślą o osobach zainteresowanych samokształceniem, a trzeci ma profil ogólny.

„Wesele”, reżyseria Maciej Konopiński.

Spektakl dyplomowy studentów Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni.

Premiera 7 grudnia 2018

Występują:

Kacper Bocek, Sandra Brucheiser, Błażej Chorobiński, Jakub Ciesielski, Marzena Gargas, Łukasz Gocławski, Beata Kępa, Patryk Maślach, Katarzyna Ogrodniczak, Kacper Siedlecki, Maria Skobyłko, Anna Słomka, Michał Słomka, Natalia Smagacka, Katarzyna Witkowska

Reżyseria i adaptacja: Maciej Konopiński

Ruch sceniczny: Wioleta Fiuk

Kierownictwo muzyczne: Artur Guza

Konsultacja etnograficzna: Joanna Gostkowska-Białek

Scenografia i kostiumy:

studentki gdańskiej ASP Urszula Kot, Ewelina Kolesnik, Daniela Oderska

pod opieką dydaktyczną dr Katarzyny Zawistowskiej

Muzycy grający na żywo:

Adam Urbanowicz – lira korbowa, fortepian

Agnieszka Duszyńska - wiolonczela

Tobiasz Szafraniak – instrumenty perkusyjne

Marek Zawadzki – instrumenty perkusyjne

MERYTORYCZNE WIADOMOŚCI

  • Stanisław Wyspiański rozpoczął edukację w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, m.in. pod okiem Jana Matejki, a także uczestniczył w wykładach z historii, historii sztuki i literatury na Uniwersytecie Jagiellońskim.
    (H. Baltyn-Karpińska, Iskier Leksykon dramatu, wstęp Jerzy Koenig, Warszawa 2008, s. 328).
  • Znany jest głównie jako poeta, dramatopisarz i malarz, jednak według znamienitego badacza teatru, Zbigniewa Raszewskiego, najbardziej odpowiednie byłoby określenie: inscenizator-architekt.
    (Z. Raszewski, Paradoks Wyspiańskiego [w:] Przeciw konwencjom. Antologia tekstów o teatrze polskim i obcym od Antoine’a po czasy współczesne (1887-1990), wybór tekstów, reakcja i komentarze Marta Fik, Warszawa 1994, s. 84).
  • Kiedy Wyspiański rozpoczynał swoją karierę w teatrze, dekoracje w spektaklach były malowane (w sposób iluzjonistyczny) na płaskich prospektach. Uważa się, że główną inspiracją do chęci tworzenia scenografii architektonicznej, była dla Wyspiańskiego opera paryska, która czerpała jeszcze z wzorców romantycznych [Z. Raszewski, dz. cyt., s. 85-86]. Jak dowodzi jeden z badaczy, Wyspiański „[…] zastanawiał się, jak wyzyskać możliwości, jakie stworzył ten typ inscenizacji w teatrze dramatycznym, a także, jak uwolnić inscenizację operową od elementów anachronicznych, nadać jej bardziej nowoczesny wyraz”.
    (R. Węgrzyniak, Wyspiański a Wielka Reforma Teatru [w:] Przeciw konwencjom. Antologia tekstów o teatrze polskim i obcym od Antoine’a po czasy współczesne (1887-1990), wybór tekstów, reakcja i komentarze Marta Fik, Warszawa 1994, s. 80).
  • Za najpełniejszą realizację wizji teatralnej Wyspiańskiego uważa się inscenizację „Bolesława Śmiałego” z 1903 roku (H. Baltyn-Karpińska, dz. cyt., s. 329). W spektaklu tym „Oprawa plastyczna zrywała całkowicie z iluzjonizmem, całość była syntetyczna, skomponowana architektonicznie z nawiązaniem do budownictwa drewnianego XVI wieku. […] Kostiumy wzorowane były na strojach ludowych, wielką rolę spełniał kolor”. (Z. Raszewski, dz. cyt., s. 89).
  • Spośród elementów inscenizacji, najważniejsze było dla Wyspiańskiego miejsce akcji. W swoich dramatach nie chciał przedstawiać plenerów, ale wnętrza zamków, chłopskich chat, czy np. scenę teatralną. Dokładnie badał zarówno otoczenie, jak i sam budynek, na którym wzorowana miała być przestrzeń dramatu, aby nie tylko opisać je w tekście, ale także dostosować pod ich charakterystykę wszystkie działania zaplanowane w sztuce (Z. Raszewski, dz. cyt., s. 82). Według Zbigniewa Raszewskiego „[…] wysnuwanie całego dramatu z jedynego, konkretnego miejsca akcji, to niewątpliwie jedna z podstawowych cech, a zarazem jedno z największych odkryć w teatralnej koncepcji Wyspiańskiego” (Tamże, s. 82).
  • Na miejsce wystawienia „Hamleta”, w którym odczytywał treści przystające do ówczesnej sytuacji Polaków, Wyspiański wybrał Wawel. Zamek Królewski w Krakowie był także przedmiotem wizjonerskiego projektu Wyspiańskiego. W ciągu ostatnich lat swojego życia, wydał wraz z Władysławem Ekielskim „Akropolis. Pomysł zabudowania Wawelu” (W. Ekielski, S. Wyspiański, Akropolis. Pomysł zabudowania Wawelu, Kraków 1908, https://polona.pl/item/akropolis-pomysl-zabudowania-wawelu-obmysleli-stanislaw-wyspianski-i-wladyslaw-ekielski,NzIzODAxMTA/8/#info:metadata, dostęp: 21.09.2020). Autorzy planowali zbudowanie sceny i widowni opartych na architekturze teatru greckiego, w okolicach miejsca, gdzie aktualnie znajduje się ziejący ogniem pomnik smoka wawelskiego.
  • Jako dramatopisarz Wyspiański nie gustował w komediach, a pisane przez niego tragedie zawierały w sobie różnorodne inspiracje: antykiem (np. „Meleager” i „Achilles”), współczesnością (np. „Klątwa” i „Sędziowie”), a także sprawami narodowymi (np. „Wesele”, „Wyzwolenie”, „Noc listopadowa”). Ostatni temat zrodził najważniejsze dzieła w karierze Wyspiańskiego, które: „[…] były wielkim dialogiem z historią Polski, rozprawą z mitologią narodową zniewoloną mickiewiczowską <<tyranią>>, i programem odnowy ojczyzny polegającym na powrocie do normalności” (H. Baltyn-Karpińska, dz. cyt., s. 329).
  • W sztukach Wyspiańskiego pojawiały się zarówno postaci realne, mitologiczne, fantastyczne, jak i duchy (Por. Rafał Węgrzyniak, dz. cyt., s. 80).
  • Był artystą wszechstronnym, a co najważniejsze – praktykiem teatralnym. Pisząc sztuki, myślał o scenografii, kostiumach, muzyce i aktorach. Inscenizując dramat, uzupełniał go o starannie dobrane elementy pozasłowne. To właśnie z tego powodu dramaty tworzone przez Wyspiańskiego określa się mianem „partytur teatralnych”, które dopiero w towarzystwie wszystkich środków teatralnych nabierają pełni wyrazu (Zob. Z. Raszewski, dz. cyt., s. 89).
  • Wyspiański jako pierwszy wystawił całe „Dziady” Adama Mickiewicza (1901, Kraków). Dramat ten grano w jego adaptacji (o której więcej przeczytasz w rozdziale siódmym naszego programu) w całym kraju przez kolejne 20 lat (Por. H. Baltyn-Karpińska, dz. cyt., s. 328).

    Ważnym momentem jego życia był rok 1905, kiedy to ubiegał się o posadę dyrektora Teatru Miejskiego. Opracował starannie repertuar, obmyślił planowane inscenizacje, chciał rozwijać swoją wizję teatru ogromnego, niestety podczas obrad rady miejskiej, otrzymał tylko dwa głosy poparcia, a stanowisko dyrektora teatru objął Ludwik Solski (Por. Z. Raszewski, dz. cyt., s. 88).

Dramat opisujący uroczystość weselną, która przemienia się w pochód symbolicznych gości z zaświatów jest jednym z najważniejszych dzieł Stanisława Wyspiańskiego. „Wesele” zawiera w sobie elementy wspólnej zabawy i rozmów mieszkańców wsi i miasta, a także wizyjne widowisko pełne politycznych i narodowych odniesień. Już w dzień premiery przedstawienie wywołało niemałe poruszenie na widowni. Jak przyznaje Rafał Węgrzyniak:

„16 marca 1901 r. [data premiery] Wyspiański postawił przed całą generacją zasadnicze pytanie, czy jest zdolna do walki o odzyskanie niepodległości. […] Ocenił zdolność dwóch najważniejszych klas – inteligencji i chłopstwa – do stworzenia nowoczesnego narodu, do współdziałania w ramach państwa, które powinno powstać […]”.

(Cyt. za: J. Wakar, „Wesele” w 1901 r. „to był wstrząs dla publiczności”, Polskie Radio. Dwójka, https://www.polskieradio.pl/8/3664/Artykul/1833739,Wesele-w-1901-r-to-byl-wstrzas-dla-publicznosci, dostęp: 20.09.2020).
Już w 1922 roku Tadeusz Boy-Żeleński w „Plotce o Weselu Wyspiańskiego” zwracał uwagę na możliwość różnorodnej interpretacji komentowanego dramatu.
(Zob. T. Boy-Żeleński, Plotka o „Weselu” Wyspiańskiego, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/plotka-o-weselu-wyspianskiego.pdf, dostęp: 20.09.2020).

To właśnie możliwość wielości odczytań oraz silne emocje towarzyszące poszczególnym interpretacjom „Wesela” do dziś skłaniają reżyserów do mierzenia się z tym tekstem. Najbardziej szczegółowy spis wszystkich inscenizacji „Wesela” (ale także większości innych polskich spektakli) znaleźć można w bazie Encyklopedii Teatru Polskiego (Zob. Encyklopedia Teatru Polskiego. Przedstawienia. http://www.encyklopediateatru.pl/sztuki). Witryna ta jest internetowym katalogiem gromadzącym dokumentację spektakli, które powstały w polskich teatrach wszystkich typów (teatru dramatycznego, muzycznego, teatru tańca, lalek, oper itd.). Jak przeczytamy na stronie: „Rejestr jest sukcesywnie uzupełniany i wzbogacany o digitalizowane materiały archiwalne – afisze, plakaty, zdjęcia, recenzje, programy teatralne. Najpełniejsze dane dotyczą ostatnich siedemdziesięciu lat” (Tamże, dostęp: 20.09.2020).

Pragniemy zwrócić uwagę na kilka wybranych inscenizacji dramatu, zachęcając jednocześnie do dalszych, indywidualnych poszukiwań. W tym miejscu gorąco zachęcamy do wysłuchania półgodzinnej audycji na temat najważniejszych realizacji teatralnych„Wesela”, w której udział wzięli historyk teatru Rafał Węgrzyniak oraz prorektor Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego Beata Guczalska (J. Wakar, dz. cyt., dostęp: 20.09.2020).

  • Reżyseria: Stanisław Wyspiański i Adolf Walewski, Teatr Miejski w Krakowie, data premiery: 16.03.1901
    (Zob. Stanisław Wyspiański. Wesele. Encyklopedia Teatru Polskiego, http://www.encyklopediateatru.pl/przedstawienie/29176/wesele, dostęp: 20.09.2020).

    Jak czytamy w przygotowanym przez Rafała Węgrzyniaka opisie tego przedstawienia:

    „Prapremiera «Wesela», […] była jednym z najistotniejszych wydarzeń w historii polskiej kultury rozpamiętywanym i roztrząsanym we wspomnieniach, opisanym w poemacie i w powieści, a wreszcie ukazanym w serialu telewizyjnym. Przede wszystkim zapoczątkowała dzieje sceniczne jednego z najwybitniejszych polskich dramatów, który dotąd jest grany z powodzeniem i doczekał się już blisko dwustu wystawień”.

    (R. Węgrzyniak, Wesele. Opis przedstawienia, Encyklopedia Teatru Polskiego, http://www.encyklopediateatru.pl/przedstawienie/29176/wesele, dostęp: 20.09.2020).

    W cytowanym źródle znaleźć można bardzo interesujące szkice (kostiumów, scenografii itp.) autorstwa Wyspiańskiego, a także archiwalne zdjęcia aktorów występujących w spektaklu. O prapremierze z roku 1901 można również wysłuchać ciekawej piętnastominutowej audycji „Encyklopedia Teatru Polskiego” przygotowanej przez Instytut Teatralny, we współpracy z historykiem teatru Dariuszem Kosińskim, pod tytułem „19 marca–prapremiera «Wesela» Stanisława Wyspiańskiego” (D. Kosiński, 19 marca prapremiera „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, Instytut Teatralny, https://www.mixcloud.com/instytuttteatralny/prapremiera-wesela-stanis%C5%82awa-wyspia%C5%84skiego-19-marca/, dostęp: 20.09.2020).

  • Reżyseria: Andrzej Wajda, Stary Teatr w Krakowie (dwie odrębne inscenizacje, które miały premierę kolejno 26.10.1963 i 1.06.1991 roku)

    „Wesele” było pierwszą sztuką Stanisława Wyspiańskiego, którą wyreżyserował Andrzej Wajda. Skupił się przede wszystkim na skomplikowaniu postaw psychologicznych postaci – które w inscenizacji z 1963 roku nie miały być tylko pustymi symbolami w walce o niepodległość, a pełnokrwistymi bohaterami (M. Bujanowicz, Inscenizacje dramatów Stanisława Wyspiańskiego w powojennym teatrze polskim, Culture.pl, https://culture.pl/pl/artykul/inscenizacje-dramatow-stanislawa-wyspianskiego-w-powojennym-teatrze-polskim, dostęp: 20.09.2020). W 1991 roku ponownie w Starym Teatrze w Krakowie, Wajda zrealizował przedstawienie, które „choć nie doskonałe, okazało się najbardziej gorzkie i także kipiące od bardzo współczesnych nawiązań” (Tamże, dostęp 20.09.2020).

  • Reżyseria: Jerzy Grzegorzewski, Teatr im. Stefana Jaracza w Łodzi (premiera: 1.02.1969), Stary Teatr w Krakowie (premiera: 12.06.1977) i Teatr Narodowy w Warszawie (premiera: 30.01.2000)

    Cechą charakterystyczną działań reżyserskich Jerzego Grzegorzewskiego jest jego podejście do tekstu inscenizowanego utworu. Jak czytamy na portalu „Culture.pl”: „Grzegorzewski, podobnie jak w przypadku innych tekstów, które wykorzystuje w swoich inscenizacjach, demontuje utwory Wyspiańskiego, prowadzi z nim rzetelny i krytyczny dialog i w ten sposób próbuje zaangażować, często uśpioną, świadomość widza” (M. Bujanowicz, dz. cyt., dostęp: 20.09.2020).

    Ostatnie „Wesele” w reżyserii Grzegorzewskiego opisuje Janusz Kowalczyk: „Stworzył inscenizację chłodną emocjonalnie, acz wystudiowaną plastycznie. Przebiegającą w znakomicie ustalonych rytmach” (J. R. Kowalczyk, Polaków portret własny, Rzeczpospolita 2005, nr 217, http://www.encyklopediateatru.pl/artykuly/91745/polakow-portret-wlasny, dostęp: 20.09.2020). Krytyk zwrócił uwagę na kreacje aktorskie wybitnych artystów, między innymi Teresy Budzisz-Krzyżanowskiej, Wojciecha Malajkata, czy Jerzego Treli (Tamże).

  • Reżyseria: Jan Klata, Stary Teatr w Krakowie (premiera: 12.05.2017)

    „W jego inscenizacji «Wesele» uderza poezją i klarownością, opowiadając z ostrą ironią o świecie podziałów nie do zasypania, wściekłości, dyktowanej przez muzykę blackmetalowego zespołu Furia, którego muzycy niczym chochoły cały czas obecni są na scenie” – przeczytamy w recenzji Jacka Wakara na temat spektaklu Jana Klaty (J. Wakar, Po katastrofie, „Magazyn O!Kultura” 2017, nr 37, https://kultura.onet.pl/teatr/po-katastrofie-wesele-stanislawa-wyspianskiego-rez-jan-klata-narodowy-stary-teatr-w/xl6xl3q, dostęp: 20.09.2020). Trailer przedstawienia z widocznymi kostiumami, elementami scenografii oraz możliwymi do wysłuchania fragmentami tekstu i muzyki można zobaczyć na stronie internetowej teatru (Wesele, Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, https://stary.pl/pl/repertuar/wesele-4/, dostęp: 20.09.2020).

ŹRÓDŁA UZUPEŁNIAJĄCE

R. Węgrzyniak, Encyklopedia „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, Kraków 2001.

S. Wyspiański, Wesele. Tekst i inscenizacja z roku 1901, oprac. Jerzy Got, Warszawa 1977.

  • Założycielką i pierwszą dyrektorką Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego w Gdyni (w latach 1966-1978) była reżyserka i wieloletnia dyrektorka Teatru Muzycznego w Gdyni Danuta Baduszkowa. Aktorów w Gdyni kształci się zgodnie z zaproponowanymi przez Baduszkową założeniami do dziś: w teatrze, przez współpracę z zawodowymi aktorami i reżyserami oraz występy w spektaklach repertuarowych Teatru Muzycznego i zajęcia dydaktyczne odbywające się na terenie teatru. Jak przeczytamy na stronie internetowej PPSWA:

    „Szkoła kształci słuchaczy w cyklu czteroletnim (od 2014 r. 3 letnim licząc na uzyskanie zgody na semestr 7–dyplomowy) i po egzaminie dyplomowym (spektakl, koncert) nadaje absolwentom tytuł aktora scen muzycznych. Codzienne zajęcia, to przedmioty zawodowe i teoretyczne rozwijające umiejętności i dające niezbędną wiedzę”.

    (J. Wester, Witamy na naszej stronie, PPSWA w Gdyni, http://swagdynia.pl/2-uncategorised/181-witamy-na-naszej-stronie, dostęp: 15.10.2020).
  • W roku akademickim 2018/2019 spektaklem dyplomowym studentów IV roku Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni było „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego w adaptacji i reżyserii Macieja Konopińskiego. Przedstawienie miało premierę 7 grudnia 2018 roku.
  • Na stronie internetowej PPSWA przeczytać możemy zaproszenie reżysera na spektakl:

    „Daleko poza zgiełkiem świata na polskiej wsi rozgrywa się akcja dramatu «Wesele» S. Wyspiańskiego, tutaj w naturalnym środowisku spotykają się dwie kultury ludowa i mieszczańska, które patrzą na siebie z zaciekawieniem. Chłopi i mieszczanie marzą o niepodległości. Czy ktokolwiek wtedy wyobrażał sobie, że przez tą wieś mogą przejść fronty tak bezwzględnej dla zwykłych obywateli pierwszej a potem drugiej Wojny Światowej? Wyspiański napisał Wesele z tęsknoty za ojczyzną. Czy dzisiaj potrafimy zrozumieć tą tęsknotę? Czym dla nas dzisiaj jest patriotyzm? Autorowi «Wesela» wydawało się, że dzięki jednemu zrywowi naród odzyska niepodległość. Kto mógł przypuszczać, że droga do niepodległości będzie trwała tyle lat? Zniszczenie i degradacja kultury chłopskiej, rozliczenie z okropnościami II Wojny Światowej, komunizm, odzyskanie niepodległości, to wszystko zobaczycie w jednym spektaklu, w «Weselu» S. Wyspiańskiego. Zapraszam – Reżyser Maciej Konopiński”.

    (Zapraszamy na spektakl dyplomowy 2019/2019, http://swagdynia.pl/studenci/aktualnosci/358-koncert-dyplomowy-iv-roku-zobacz-plakat-2, dostęp: 15.10.2020).
  • Przedstawienie to było też interesującym przykładem współpracy trójmiejskich uczelni. Przygotowaniem scenografii i kostiumów zajęły się bowiem studentki Pracowni Architektury Spektaklu i Scenografii gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych (Ewelina Koleśnik, Daniela Oderska i Urszula Kot) pod opieką dr Katarzyny Zawistowskiej (Zob. Zapraszamy na spektakl, dz. cyt.)
  • Reżyser Maciej Konopiński jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Od 1998 roku jest aktorem w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Grał między innymi w spektaklach „Wesołe Kumoszki z Windsoru” w reżyserii Pawła Aignera, czy „Tajemnicza Irma Vep” w reżyserii Adama Orzechowskiego (Maciej Konopiński Teatr Wybrzeże, https://www.teatrwybrzeze.pl/zespol/maciej-konopinski, dostęp: 15.10.2020). Na swoim koncie ma także role filmowe, telewizyjne i radiowe (Zob. również informacje na stronie Encyklopedii Teatru Polskiego: http://www.encyklopediateatru.pl/osoby/16874/maciej-konopinski, dostęp: 15.10.2020).
  • Ponieważ istotną rolę w spektaklach dyplomowych studentów gdyńskiego PPSWA odgrywa muzyka, śpiew i taniec, kierownictwem muzycznym „Wesela” zajął się aktor Teatru Muzycznego w Gdyni, kompozytor i muzyk Artur Guza. Warstwę muzyczną tworzyły wiolonczela, skrzypce i – dość niecodzienny instrument – lira korbowa.
  • Jak pisze w swojej pracy licencjackiej Joanna Rybka, absolwentka PPSWA:

    „Wraz ze studentami szkoły stworzyli oni [Konopiński i Guza] spektakl, który składał się z dwóch wyraźnie wyodrębnionych części, niejako odzwierciedlających dwojaką naturę samego dramatu Wyspiańskiego. W pierwszej części spektaklu – głośnej, wesołej, kolorowej – widz wciągnięty jest w wir iście ludowej zabawy weselnej, podobnej do tej, którą opisał Wyspiański. Druga zaś, osadzona nie podczas wiejskiego święta, a w czasach zaborów, drugiej wojny światowej czy zrywów narodowych, utrzymana jest w atmosferze napięcia i skupienia, pokazując również ponadczasowość samego tekstu dramatu”.

    (J. Rybka, Forma spektaklu a sposób odczytania dramatu. Analiza wybranych inscenizacji „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego, praca licencjacka wykonana w Instytucie Anglistyki i Amerykanistyki Uniwersytetu Gdańskiego pod kierunkiem dr Agnieszki Żukowskiej, Gdańsk 2019, s. 17).
  • W spektaklu występuje piętnastu adeptów aktorstwa. Ponieważ to spektakl dyplomowy, reżyser musiał zadbać o to, aby w miarę możliwości każdy ze studentów mógł w jednakowym wymiarze zaprezentować swoje zdolności aktorskie i wokalne na scenie. Młodzi aktorzy grali zarówno w scenach indywidualnych, jak i grupowych.
  • W pierwszej części spektaklu zainscenizowano weselne zabawy i ludowe obrzędy, którym towarzyszyły staropolskie przyśpiewki (głównie utwory ze zbioru Juliusza Rogera pod tytułem „Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Śląsku z muzyką” z XIX wieku). Za konsultacje etnograficzne podczas prac nad inscenizacją odpowiadała Joanna Gostkowska-Białek (J. Rybka, wywiady z aktorami „Wesela”, 2018).
  • Joanna Rybka, przeprowadzając wywiady z aktorami „Wesela”, pytała między innymi o sposób pracy nad rolą. Kreująca rolę Racheli aktorka, Beata Kępa, opowiada:

    „Razem z reżyserem postanowiliśmy podejść do tej postaci dosyć «niestandardowo». […] Jeśli chodzi o relację z Panem Młodym w naszej realizacji jest to dwoje ludzi, których coś wcześniej łączyło. Związek ten jednak się zakończył, o co Rachela ma wyraźny żal, dając temu wyraz kpiąc z jego wesela. Charakterystyczny dla mojej postaci jest język francuski, oprócz oryginalnych kwestii z «Wesela», został dodany również fragment romantycznego poematu”.

    (J. Rybka, wywiady z aktorami „Wesela”, 2018).
  • Od chwili rozpoczęcia drugiej części spektaklu ustaje wierne obrazowanie wiejskiego wesela, a rozpoczyna się pogłębiona interpretacja ponadczasowości dramatu. Każda zjawa, która pojawia się na scenie, symbolizuje inny etap z ponad 100 ostatnich lat historii Polski, przywołując takie wydarzenia, jak: I wojna światowa, powstanie warszawskie, Zagłada Żydów w czasie II wojny światowej.
  • Kolejnym ważnym punktem w dramaturgii spektaklu jest ukazanie strajku Stoczniowców. Dzięki jednolitemu ruchowi scenicznemu (autorką choreografii i ruchu scenicznego była Wiola Fiuk, o której więcej możesz przeczytać w rozdziale V naszego programu) oraz wspólnym okrzykom aktorów, udało się uzyskać wrażenie Kolejnym ważnym punktem w dramaturgii spektaklu jest ukazanie strajku Stoczniowców. Dzięki jednolitemu ruchowi scenicznemu (autorką choreografii i ruchu scenicznego była Wiola Fiuk, o której więcej możesz przeczytać w rozdziale V naszego programu) oraz wspólnym okrzykom aktorów, udało się uzyskać wrażenie
  • Powyższe zabiegi interpretuje w swojej pracy licencjackiej Joanna Rybka:

    „Intencją autorów spektaklu jest ukazanie, że przywołane na scenie wydarzenia z czasu obu wojen światowych, te, które przypomniały widowni pojawiające się wcześniej na scenie duchy, oraz wydarzenia stoczniowe – wszystko to złożyło się w drogę, która doprowadziła Polskę do wolności. Efekt ten osiągnięto w dużej mierze dzięki wizualnemu opracowaniu sceny”.

    ( J. Rybka, Forma spektaklu a sposób…, dz. cyt., s. 23).
  • Utopijny przekaz patriotyzmu, polskości i poczucia wspólnotowości stawia jednak pod znakiem zapytania ostatnia scena spektaklu. Znajdująca się na pierwszym planie aktorka, grająca do tej pory rolę Chochoła (Katarzyna Witkowska), przy dźwiękach Mazurka Chopina otwiera kartonowe pudełko i zaczyna jeść hamburgera. Scena ta zostawia widza z pytaniem o to, w jaki sposób zagospodarowano tę – okupioną krwią i cierpieniem – wolność; o to, na ile jest ona doceniana i traktowana z szacunkiem.

Wyspiański dzisiaj czytany, czyli „Wesele” Państwowego Policealnego Studium Wokalno-Aktorskiego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni

Prowadzący: Katarzyna Kręglewska (UG)

Goście: Joanna Gostkowska-Białek oraz Maciej Konopiński (reżyser spektaklu dyplomowego)

W tej części zamieszczamy pakiet edukacyjny, zawierający wszystkie materiały przygotowane dla Państwa w danym rozdziale. Podsumowanie będzie również miejscem, w którym przedstawimy wybrane prace, które powstały w odpowiedzi na propozycje projektów przedstawionych w konspektach i zostały przesłane na nasz adres.