Pracownia Badawcza Between.Pomiędzy
Działalność Pracowni Badawczej Between.Pomiędzy / Between.Pomiędzy Research Group (BPRG) polega na wspieraniu szeregu działań indywidualnych i zespołowych podejmowanych przez powiązanych z nią akademików reprezentujących różne dyscypliny nauki. W centrum zainteresowania stawiane są wyzwania pojawiające się na styku praktyki artystycznej oraz badań o charakterze akademickim. Istotny jest przy tym ogląd podejmowanych tematów w wymiarze lokalnym, krajowym, regionalnym, jak również europejskim i globalnym. Pracownia afiliowana jest przy Zakładzie Badań nad Sztukami Scenicznymi Uniwersytetu Gdańskiego (Instytut Anglistyki i Amerykanistyki), powołana została do działalności 4 lutego 2022 roku na mocy decyzji prof. dr. hab. Piotra Stepnowskiego, JM Rektora Uniwersytetu Gdańskiego, a prowadzona jest przez dr. hab. Tomasza Wiśniewskiego, prof. UG.
festival dispersed
1
Galeria
festival dispersed
2
Fundacja Between.Pomiędzy
Fundacja Between.Pomiędzy założona została jesienią 2013 roku przez Tomasza Wiśniewskiego (prezesa fundacji), Davida Malcolma, Żanetę Nalewajk-Turecką i Monikę Szubę, przejmując od Fundacji Sztuki Un Gusto A Miel zadania związane z organizacją Festiwalu Literatury i Teatru Between.Pomiędzy oraz wszystkich wydarzeń związanych z tym przedsięwzięciem. W latach 2010-2021 Festiwal odbywał się w maju i trwał około tygodnia, a od 2022 roku przyjął formułę Festiwalu Rozproszonego. Festiwal ma charakter lokalny, ogólnopolski, europejski i globalny, czemu sprzyja trwała współpraca z kilkunastoma instytucjami z kraju i z zagranicy.
festival dispersed
3
Festiwal Between.Pomiędzy
Festiwal Between.Pomiędzy to przede wszystkim: spotkania autorskie z krajowymi i zagranicznymi akademikami, literatami i twórcami teatralnymi; pokazy spektakli teatralnych oraz prezentacje słuchowisk radiowych; warsztaty teatralne, dyskusyjne, tłumaczeniowe oraz międzynarodowa konferencja naukowa czy konferencje studenckie. Festiwal ma być wydarzeniem podejmującym próbę twórczego i akademickiego oglądu tego, czym jest współczesność. W jego koncepcję wpisana jest twórcza/poznawcza kreatywność. Prowadzone działania prowadzą do promocji czytelnictwa oraz wzmacniają potrzebę kompetentnego uczestnictwa w różnorodnych formach kultury.
festival dispersed
4
Between.Edukacja
Program Between.Edukacja jest ważnym komponentem oferowanych przez fundację działań. Organizowane we współpracy ze szkołami warsztaty i wykłady kierowane są do licealistów. Program prowadzony jest w porozumieniu z konkretnymi nauczycielami pracującymi w liceach różnego typu. Wskazują oni na rzeczywiste potrzeby młodzieży oraz umożliwiają powiązanie cyklu zajęć z prowadzonymi przez nich przedmiotami. Program ma charakter dialogiczny, kreatywny i multimedialny oraz skupia się na możliwościach kontaktu z kulturą i sztuką za pośrednictwem nowoczesnych mediów. Program Between.Edukacja ma charakter otwarty i prowadzony jest przez kadrę akademicką. Kluczowym założeniem programu jest zachęcenie jego uczestników do aktywnego udziału w życiu kulturalnym. W 2020 roku program wpisany był w ramy obchodów 50-lecia Uniwersytetu Gdańskiego, a wspierany był przez Narodowe Centrum Kultury oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Fundacja Between.Pomiędzy współorganizowała wydarzenia, które odbyły się w Sopocie, Gdańsku, Gdyni, Elblągu, Olsztynie, Płocku, Warszawie, Paryżu, Salzburgu, Londynie, Goianii i São Paulo. Od 2020 roku ważną formą działalności stała się dwujęzyczna witryna internetowa www.between.org.pl, na której dostępne są filmy, zdjęcia, wydawnictwa, pakiety edukacyjne oraz badawcze.
festival dispersed
5
Fundacja Between.Pomiędzy
Zarząd fundacji: David Malcolm, Żaneta Nalewajk-Turecka, Monika Szuba, Tomasz Wiśniewski (prezes zarządu)
Dyrektor festiwalu: Tomasz Wiśniewski
Zastępczyni Dyrektora ds. Naukowych: Katarzyna Kręglewska
Koordynatorka ds. projektów, kadr i administracji: Ewelina Stefańska
Koordynatorka ds. public relations: Małgorzata Woźniak
Specjalistka ds. projektów edukacyjnych: Paulina Niedzielska
festival dispersed
6
Pracownia Badawcza Between.Pomiędzy / Between.Pomiędzy Research Group (BPRG)
Pracownia Badawcza Between.Pomiedzy wyrasta z doświadczeń nabytych podczas organizacji Festiwalu Literatury i Teatru Between.Pomiędzy oraz prowadzenia kierunku Zarządzanie Instytucjami Artystycznymi. W ramach realizacji projektu „Teatr – Literatura - Zarządzanie” w latach 2022-2024, BPRG stawia sobie za cel poszerzenie innowacyjnego charakteru działalności podejmowanej na styku badań naukowych w zakresie:
- teatrologii i literaturoznawstwa,
- praktyki artystycznej (praktyka-jako-badanie),
- zarządzania instytucjami artystycznymi.
Działania prowadzone są w zakresie lokalnym, krajowym, regionalnym, europejskim oraz globalnym i stanowią odpowiedź na istotne wyzwania współczesnej humanistyki oraz otaczającego nas świata. Założenia realizowane są we współpracy z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami naukowymi, a także instytucjami kultury i sztuki oraz instytucjami samorządowymi. W efekcie końcowym projekt prowadzić ma do wypracowania innowacyjnej formuły dalszej działalności BPRG, zarówno w zakresie badań naukowych, jak i współpracy z otoczeniem zewnętrznym, a także stanowić ma wsparcie dla rozwiązań dydaktycznych w ramach kierunków humanistycznych.
festival dispersed
7
Cele badawcze
Nadrzędnym celem badawczym jest zdefiniowanie najistotniejszych we współczesnym świecie wyzwań pojawiających się na styku teatru, literatury i zarządzania. Mając na uwadze zachodzącą obecnie transformację paradygmatu funkcjonowania społecznego sztuki, przyjmujemy – jako założenie wstępne – kluczową rolę następujących kwestii:
- hybrydowe formy funkcjonowania artystów oraz instytucji, przyczyniając się do zmiany komunikacyjnego potencjału sztuki, wymagają dogłębnego namysłu badawczego;
- globalna dostępność teatru i literatury w przestrzeni wirtualnej stawia nowe wyzwania w zakresie uczestnictwa ludzi młodych w kulturze, a przy tym dopomina się nowych modeli dydaktyki akademickiej oraz ogólnodostępnej edukacji w tym zakresie;
- czynniki środowiskowe i ekologiczne doby antropocenu w sposób stanowczy infiltrują sferę teatru i literatury, stając się ważnymi tematami sztuki współczesnej, a jednocześnie determinują konieczność dogłębnych przekształceń w sferze organizacji festiwali teatralnych i literackich, a także pokrewnych wydarzeń artystycznych;
- zgadzając się z postulatem Dereka Attridge’a dotyczącym „jednostkowości” komunikacji literackiej (in extenso teatralnej), w prowadzonych badaniach kładziemy szczególny nacisk na wartość mikro-narracji, komunikacji czynionej z głębokim namysłem, co przejawia się w doborze szczegółowych case-studies, podkreślających – zgodnie z propozycją Andrzeja Zgorzelskiego – nadrzędność komunikacyjną idiosynkrazji konkretnych struktur artystycznych (superkodu) wobec uogólnień narzucanych przez petryfikujące systemy/paradygmaty;
- w świecie wysoce spolaryzowanych poglądów, zarówno na poziomie społecznym, jak i geopolitycznym, nowego znaczenia nabiera mediacyjna wartość dyskursu humanistycznego – w tym komunikacji teatralnej i literackiej – promującego dialog, postawy interkulturowe, przełamujące uwarunkowania narzucane przez czynniki ekonomiczne i polityczne.
Z oczywistych względów powyższe założenia mają charakter wstępny, co oznacza, że w ramach projektu podlegać będą dyskusji, a w konsekwencji również uszczegółowieniu i modyfikacji.
festival dispersed
8
Projekty badawcze
Program Wsparcia Humanistyki Gdańskiej:
„Teatr – Literatura – Zarządzanie” – kierownik: dr hab. Tomasz Wiśniewski, prof. UG (2022-2024);
„Przestrzenie teatru – teatr przestrzeni. Mapa trójmiejskich zjawisk teatralnych w latach 1989-2021” – kierownik: dr Katarzyna Kręglewska (2021-2023);
„Geografia wyobraźni: teatr i literatura irlandzka” – kierownik: dr hab. Tomasz Wiśniewski, prof. UG (2021-2024);
oraz
„Poetyka krajobrazu: praktyka eksperymentalna we współczesnej literaturze szkockiej”, Grant Narodowego Centrum Nauki Miniatura-4, 2020/04/X/HS2/00929, kierownik: dr hab. Monika Szuba, prof. UG (2020-2021);
Program Profesorowie Wizytujący UG, profesor wizytujący UG Paul Allain (University of Kent, UK), kierownik: dr hab. Tomasz Wiśniewski, prof. UG (2022).
festival dispersed
9
Pracownia Badawcza Between.Pomiędzy to:
Tomasz Wiśniewski – kierownik Zakładu Badań nad Sztukami Scenicznymi IAIA UG. W latach 2016-2019 Zastępca dyr. ds Naukowych w IAIA. Pomysłodawca festiwalu Between.Pomiędzy, założyciel Beckett Research Group in Gdańsk oraz Between.Pomiędzy Research Group. Opublikował 2 monografie oraz współredagował ponad 20 wydawnictw naukowych. Autor artykułów o współczesnej literaturze i teatrze wydanych w Polsce, Wielkiej Brytanii, Francji, Austrii, Brazylii i w Stanach Zjednoczonych. Redaktor kwartalnika „Tekstualia”. Współpracuje z portalem TheTheatreTimes oraz kwartalnikiem „Konteksty”. Członek zarządu PASE oraz Rady Programowej Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Publikacje w wydawnictwach Routledge, Palgrave Macmillan, Brill, Edinburgh UP i innych.
Jean Ward – anglistka, od 2017 roku pełni funkcję Dyrektorki IAIA UG. Zainteresowania badawcze: brytyjska literatura nowożytna, zwłaszcza wieku dziewiętnastego literatury angielskiej, polskiej i europejskiej. Prowadzi badania komparatystyczne nad literaturą epoki romantyzmu. Jest współautorką i redaktorką poetyckiego tłumaczenia na język angielski poematu Juliusza Słowackiego „Beniowski”. Współpraca z Międzynarodowym Towarzystwem Byronowskim, a od roku 2014 prezes Polskiego Towarzystwa Studiów nad Europejskim Romantyzmem. Współorganizatorka cykli spotkań z pisarzami Gdańska i Pomorza.
Mirosława Modrzewska – anglistka, od 2017 roku pełni funkcję Dyrektorki IAIA UG. Zainteresowania badawcze: brytyjska literatura nowożytna, zwłaszcza wieku dziewiętnastego literatury angielskiej, polskiej i europejskiej. Prowadzi badania komparatystyczne nad literaturą epoki romantyzmu. Jest współautorką i redaktorką poetyckiego tłumaczenia na język angielski poematu Juliusza Słowackiego Beniowski. Współpraca z Międzynarodowym Towarzystwem Byronowskim, a od roku 2014 prezes Polskiego Towarzystwa Studiów nad Europejskim Romantyzmem. Współorganizatorka cykli spotkań z pisarzami Gdańska i Pomorza.
Monika Szuba – literaturoznawczyni w Zakładzie Badań nad Literaturą Anglojęzyczną UG. Absolwentka anglistyki i romanistyki UG, zajmuje się współczesną poezją szkocką i angielską w ujęciu fenomenologicznym; w szerszym ujęciu bada literaturę w kontekście humanistyki środowiskowej. Współpracuje z badaczami z Uniwersytetu w Glasgow, Uniwersytetu w St Andrews, Uniwersytetu Highlands and Islands oraz Uniwersytetu Zachodniej Bretanii. Laureatka konkursu NCN Miniatura 4, kierowniczka projektu naukowego „Poetyka krajobrazu: praktyka eksperymentalna we współczesnej literaturze szkockiej”. Koordynatorka naukowa na Uniwersytecie Gdańskim w projekcie „Re-viewing and Re-imagining European Coastal Identities in word and image” (RECI), Uniwersytet Zachodniej Bretanii (2020-2021). W latach 2016-2017 członkini Międzynarodowego Komitetu (International Committee) Association for Scottish Literary Studies. Jedyna polska badaczka powołana do Komitetu Sterującego III Światowego Kongresu Literatur Szkockich (Uniwersytet Karola w Pradze). Członkini rady doradczej w czasopiśmie naukowym „Victoriographies” wydawanym przez Edinburgh UP. Wyróżnienia i nagrody: Bednarowski Trust fellowship at the University of Aberdeen, Saltire scholarship at the University of Edinburgh. Autorka Edinburgh University UP, Bloomsbury, Brill, Gylphi, Palgrave, Routledge i innych.
Sylwia Dobkowska – teatrolożka zatrudniona w Zakładzie Badań nad Sztukami Scenicznymi IAIA UG. Bada połączenie filozofii, ekologii i teatru oraz interesuje się teatrem światowym, głównie japońskim. Ukończyła z wyróżnieniem studia w Wielkiej Brytanii: BA (Hons) Drama and Performance na University of Wolverhampton, MA Design na Goldsmiths, University of London i PhD w dziedzinie Theatre Studies na Royal Holloway, University of London (2015), gdzie otrzymała dwa trzyletnie stypendia naukowe na prowadzenie badań. W latach 2015-2017 pracowała w Japonii jako dyrektorka międzynarodowej szkoły z akredytacją amerykańską WASC oraz na Uniwersytecie Riukiuańskim i Uniwersytecie Meio na Okinawie (2017-2019). Autorka wydawnictwa Routledge i Intellect Books.
Agnieszka Żukowska – adiunkt w IAIA UG, gdzie w roku 2021/22 pełniła funkcję kierownika Zakładu Badań nad Sztukami Scenicznymi. Doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa, ukończyła także historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim. Jej zainteresowania naukowe ogniskują się wokół teorii i praktyki nowożytnych widowisk, a zwłaszcza związków teatru ze sztukami plastycznymi, ze szczególnym uwzględnieniem teatru szekspirowskiego. Współredaktorka z Jerzym Limonem: „An Atomizing Theatre” (2014) oraz „Theatrical Blends” (2010).
Maria Fengler – adiunkt w Zakładzie Badań nad Sztukami Scenicznymi IAIA UG. Z-ca dyrektora ds. studenckich IAIA. Jej zainteresowania badawcze obejmują obecnie kobiecą poezję Irlandii Północnej. Autorka nagrodzonej przez „Literaturę na Świecie” monografii irlandzkiego poety Michaela Longleya „Między Itaką a Belfastem” (2010); współredaktorka monografii wieloautorskich „Między słowem a rzeczywistością. Poezja Eliota wobec cielesności i Wcielenia” (WUG 2015); „Striking the Chords of Spirit and Flesh in Polish Poetry” (WUG 2016). Tłumaczka.
Katarzyna Pastuszak – adiunkt w Zakładzie Badań nad Sztukami Scenicznymi IAIA UG, tancerka/performerka, reżyserka i dyrektor artystyczna Amareya. Autorka i tłumaczka artykułów naukowych o tańcu i teatrze. Współpracuje ze Stowarzyszeniem Kobiet Ajnu (Sapporo) i Centre for Environmental and Minority Policy Studies. Jej projekt „Niepodległa bez granic: Pol(s)ka w Japonii” uzyskał wsparcie finansowe Instytutu Adama Mickiewicza (2019–2021). Wielokrotna stypendystka Miasta Gdańsk. Realizacja projektu „Kantor_Tropy” w ramach stypendium MKiDN. W tym samym roku była też nominowana do prestiżowej nagrody „Splendor Gedanensis” za reżyserię spektaklu „Nomadka”, który prezentowany był m.in. na Grenlandii, w Japonii i w Turcji.
Katarzyna Kręglewska – teatrolożka i literaturoznawczyni, zatrudniona w Zakładzie Dramatu, Teatru i Widowisk IFP UG. Zainteresowania badawcze: teatr w Trójmieście, problematyka współczesnego teatru i literatury oraz zagadnienia związane z autobiografizmem. Współorganizatorka Międzynarodowego Festiwalu Literatury i Teatru Between.Pomiędzy. Członkini Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych. Autorka wydawnictwa Routledge. Tłumaczka z jęz. angielskiego.
Roksana Zgierska – anglistka, literaturoznawczyni, jest adiunktem na Uniwersytecie Gdańskim. Koordynatorka zadań projektowych BPRG. Specjalizuje się we współczesnej teorii narracji z naciskiem na rolę czytelnika oraz intertekstualność. Obecnie prowadzi badania skupiające się na narratologii transmedialnej. Jest tłumaczką i wydawcą.
Martin Blaszk – anglista, adiunkt w IAIA UG. Wieloletni kierownik BC Center w Gdańsku. Stała współpraca z Festiwalem Between.Pomiędzy, w ramach którego rozwijał własną koncepcję happeningu edukacyjnego, czego odzwierciedleniem jest jego praca akademicka.
Barbara Świąder-Puchowska – teatrolożka, adiunktka w Zakładzie Kulturoznawstwa Instytutu Badań nad Kulturą UG. Zajmuje się głównie polskim teatrem współczesnym, w tym teatrem niezależnym w Gdańsku, oraz animacją kultury w aspekcie praktycznym. Członkini Rady Kultury Gdańskiej oraz kilkukrotnie jury Festiwalu Szekspirowskiego w Gdańsku. Była dziennikarką, redaktorką i szefową działu kultury „Gazety Wyborczej – Trójmiasto”, współpracowała z działem literackim Teatru Wybrzeże oraz kierowała Sceną Teatralną Klubu Żak w Gdańsku. Prowadziła własny Teatr Złe Siostry w Tczewie. Laureatka Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Twórców w Dziedzinie Kultury oraz nagrody Yach na Festiwalu Polskich Wideoklipów Yach Film.
Aleksandra Wisniewska – anglistka, literaturoznawczyni, zajmująca się literaturą brytyjską XX i XXI wieku. Analiza tekstów literackich, które w warstwie językowej, strukturalnej oraz tematycznej ujawniają związki literatury z teologią. Analiza i interpretacja tekstów pod względem zastosowanych technik narracyjnych, sposobów kreowania postaci i przestrzeni; rola języka oraz techniki kreowania świata przedstawionego zakładającego współistnienie i współzależność sfery cielesnej/ ludzkiej oraz duchowej/ boskiej.
Janusz Mosakowski – literaturoznawca i tłumacz z jęz. niemieckiego, adiunkt w Instytucie Filologii Polskiej UG, kierownik pracowni „Literackie Trójmiasto”, sekretarz Fundacji im. Johanna Gottfrieda Herdera, członek Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku. Zainteresowania badawcze: niemiecka i polska beletrystyka historyczna od końca XVIII w. do współczesności, pomorska literatura regionalna. Stypendysta Deutsches Polen Institut oraz Marszałka Województwa Pomorskiego.
Szymon Gredżuk – japonista zatrudniony w Zakładzie Kultury i Języków Azji Wschodniej w Instytucie Rusycystyki i Studiów Wschodnich. Studia doktorskie ukończył na Uniwersytecie Riukiuańskim na Okinawie, gdzie prowadził interdyscyplinarny projekt badawczy dotyczący żeglugi Maurycego Beniowskiego z Kamczatki do Makao. Pracę doktorską w całości napisał w języku japońskim. Prowadzi badania z zakresu historii, ekologii, kultury i literatury Azji Wschodniej, w szczególności na temat kultury marynistycznej oraz sztuk scenicznych Okinawy i Wysp Riukiu.
festival dispersed
10
Współpraca naukowa
- profesor David Malcolm (Uniwersytet SWPS),
- dr hab. Żaneta Nalewajk-Turecka (Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego),
- profesor Paul Allain (University of Kent, Canterbury – UK),
- profesor S.E. Gontarski (Florida State University – USA),
- profesor Robson Corrêa de Camargo (Federalny Uniwersytet Goiás – Brazylia),
- profesor Aurelian Bălăiță (Rektor Narodowego Uniwersytetu Sztuki „George Enescu” w Jassach – Rumunia),
- profesor Călin Ciobotari (Dyrektor Teatralnej Szkoły Doktoranckiej, Narodowy Uniwersytet Sztuki „George Enescu” w Jassach – Rumunia),
- profesor Kalina Stefanova (Narodowa Akademia Teatru i Filmu w Sofii – Bułgaria);
- dr hab. Klaudia Łączyńska (Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego),
- mgr Małgorzata Woźniak (Szkoła Doktorska Nauk o Języku i Literaturze Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).
festival dispersed
11
Współpraca instytucjonalna i wydawnicza
- Wydawnictwo Routledge,
- Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego,
- Anthem Press,
- kwartalnik „Konteksty” (Instytut Sztuki PAN – Warszawa),
- kwartalnik „Tekstualia” (Uniwersytet Warszawski),
- redakcja globalnego portalu internetowego TheTheatreTimes,
- Instytut im. Jerzego Grotowskiego z Wrocławia,
- Teatr Wybrzeże w Gdańsku,
- Miejski Teatr Miniatura w Gdańsku,
- Teatr Amareya,
- Sopocki Teatr Tańca,
- Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia,
- Goyki3 Art Inkubator w Sopocie.